بررسی زمین‌شناسی و کانی‌سازی پتانسیل تیتانیم خانیک- غازان، ارومیه، استان آذربایجان‌غربی

پتانسیل تیتانیم خانیک- غازان در 82 کیلومتری شمال باختری شهر ارومیه در انتهای شمال باختری پهنه سنندج-سیرجان واقع است. این پتانسیل بخشی از توده آذرین نفوذی مافیک- اولترامافیک موسوم به مجموعه غازان است که در در داخل سنگ‌های رسوبی پالئوزوئیک زیرین نفوذ کرده است. این توده از دو بخش مافیک (با حجم رخنمون اصلی) و اولترامافیک (با حجم رخنمون بسیار جزئی) تشکیل شده است. سنگ‌های مافیک عموماً گابرویی بوده و شامل گابروهای لایه‌ای متوسط بلور تا درشت بلور و گابروهای توده‌ای ریزدانه (میکروگابرو) هستند. رخنمون‌های بسیار جزئی سنگ‌های اولترامافیک نیز عمدتاً دارای ترکیب ورلیت تا دونیت می‌باشند. گابروهای لایه‌ای سنگ‌های میزبان اصلی کانی‌سازی اکسیدی آهن- تیتانیم در محدوده مورد مطالعه هستند. کانی‌های اصلی سنگ‌های میزبان شامل کلینوپیروکسن‌ها و پلاژیوکلازها می‌باشند. کانی‌های فرعی را عموماً کانی‌های کدر (عموماً اکسیدهای آهن- تیتانیم) و اندکی الیوین و آپاتیت و کانی‌های ثانویه را ترمولیت-اکتینولیت، اپیدوت، زوئیزیت، کلریت، آلبیت ثانویه، سریسیت و کلسیت تشکیل داده‌اند. دگرسانی‌های مهم شامل سوسوریتی شدن، اورالیتی شدن، سریسیتی شدن و کلریتی شدن هستند. کانی‌های فلزی کانسنگ را ایلمنیت، مگنتیت، تیتانومگنتیت و به مقدار بسیار جزئی هماتیت و پیروتیت تشکیل می‌دهند. مجموع فراوانی کانی‌های ایلمنیت، تیتانومگنتیت و مگنتیت در مقاطع صیقلی مورد مطالعه بین 5 تا 12 درصد حجمی در تغییر هستند. بافت‌های اصلی کانسنگ شامل بافت‌های پرکننده فضاهای خالی نوع دانه‌ای و برون‌رست هستند. بافت‌های کروی، مارتیتی و میلونیتی بافت‌های فرعی کانسنگ می‌باشند. همراهی فازهای اکسیدی و سیلیکاته با هم در سنگ‌های میزبان به دلیل فوگاسیته نسبتاً پایین اکسیژن بوده که اجازه تفکیک کامل مذاب اکسیدی را از مذاب سیلیکاته نداده است. بر اساس بررسی‌های ژئوشیمیائی مشخص شده است که ماگمای اولیه روند آلکالن تا ساب آلکالن با تمایل به سمت تولئیتی داشته است. بر اساس نتایج مطالعات سنگ‌نگاری، کانه‌نگاری و تجزیه‌های شیمیایی نتیجه گرفته شده است که پتانسیل ایلمنیت- تیتانومگنتیت خانیک- غازان مشابه کانسار قره‌آغاج ارومیه بیشترین تشابه را در سطح جهانی با کانسار ایلمنیت- مگنتیت‌-آپاتیت عیار پایین Kauhajarvi در باختر فنلاند دارد.